MÜZELERİN GÜCÜ MÜZE VE TOPLUM İLİŞKİLERİNDE…
Toplumsal değişimler müzenin rolünü, felsefe ve uygulama bağlamında değiştirmiş; müze açısından toplumu tanımayı zorunlu kılmıştır. Müze, toplumu tanımak için eser toplama, koruma-onarım, sergi tasarımı, tanıtım ve izleyici geliştirme alanlarında yeni stratejiler geliştirmek zorundadır. Bu nedenle müzenin varlık amacını ve felsefesini belirlemek, bu doğrultuda içerik oluşturmak ve izleyici geliştirmek, katılıma odaklanan sergi ve sunumlar hazırlamak, farklı yaş ve ilgi gruplarına yönelik eğitim etkinlikleri ve programlar geliştirmek günümüz müzelerinin ortak hedefleri arasındadır. Üstelik bu hedefler 19. yüzyıldan beri toplumsal müzecilik ya da sosyal müzecilik olarak adlandırılan bir yaklaşımla birlikte John Cotton Dana ile şekillendirilmiştir.
Toplumsal müzeciliğin temel ilkesi, müzeciliğin ve kültürel miras yönetiminin toplumun kendisi tarafından yürütülmesidir. Bu süreçte müze ve kültürel miras uzmanları topluma gerekli girdiyi sağlamak, müzenin fiziksel alanlarını izleyicilere açmak, eğitsel ve bilimsel kaynak gereksinmelerini karşılamak ve toplumun fikirlerine ve yönlendirmelerine açık olmak amacındadır. Çağdaş müzeciliği yakından etkileyen müze ve toplum çalışmalarına göre, müze ve toplum çalışmalarının alt yapısı beş maddeden oluşur.
- Çocukların Eğitimine Katkı
Müze – Okul İş birlikleri bu kapsamda en önemli ortaklıklar arasında gösterilmektedir.
- Yerel müzeleri kullanan okullar
- Müze oluşturan okullar
- Müze kampüslerine ev sahipliği yapan okullar (müze çekimli okullar)
- Okul açan ya da okullara ortak olan müzeler
- İleri Yetişkinler için Yaşanabilir Toplumlar Kurgulamak
- Herkes için Sağlıklı bir Zihin (Mental Hayata katkı- Terapötik Etki)
- Felaketler Karşısında Acil Müdahale
- Dünyayı Doğru Boyutlandırmak (Eşitsizlik, dengesiz büyüme, istikrarsızlıkla mücadele)
Yukarıdaki yaklaşımdan hareketle müzelerin gücünün eğitimde, katılımda, psikolojik destekte, çağımızın felaketleriyle mücadelede ve eşitsizlikle ve istikrarsızlıkla mücadele gücünde olduğu söylenebilir. Müzelerin gücünün ve etki alanlarının ne olduğunu anlamak için çağdaş müzelere şu soruları sormak doğru olacaktır:
- Geleneksel müze ölçütlerinin sınırları nelerdir?
- Müzeler sürdürülebilir turizme nasıl katkı sağlar?
- Müzeler kültürel mirasın toplumla birlikte korunmasına ve yönetilmesine nasıl katkı sağlar?
- Müzeler sundukları istihdam olanaklarıyla sağlığa, refaha vb. nasıl katkı sağlar?
Günümüz müzesi geride bıraktığımız pandeminin etkisini hafifletmek ve normalleşme sürecinde sosyal etkinlikleri öne çıkarmak amacıyla hibrit yaklaşımları benimsemekte ve toplumsal işlevlerine hızla ve kaldığı yerden devam etmek üzere etkinlikler geliştirmektedir. Bu kapsamda Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM), 18 Mayıs 2022 tarihinde kutlanacak Uluslararası Müzeler Günü’nün temasını “Müzelerin Gücü” olarak belirlemiştir. ICOM yeni tema ile ilgili ilk açıklamada müzelerin insan hayatına dokunma gücünü ve dünyayı iyi bir yer haline getirme yani iyileştirme gücünü öne çıkarmaya odaklanmıştır. Bu bağlamda vurgulanan şu dur: “21. yüzyılda müzeler kendilerini çevreleyen dünyada etki bırakma ve dünyayı daha iyi bir yer haline getirme konusunda yüksek bir potansiyele sahiptir”. Uluslararası Müzeler Günü’nün teması 2022 yılı 20-28 Ağustos haftasında Prag’ta gerçekleşecek ICOM Genel Konferansı’nda ele alınacak ve şüphesiz muhtemel müze tanımına da alt yapı oluşturacaktır.
