Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından ikincisi düzenlenen “Ankara Özel Müzeler Çalıştayı” bu yıl Ulucanlar Cezaevi Müzesinde de gerçekleştirildi. Çalıştaya dair notlarıma geçmeden önce etkinliğin gerçekleştirildiği müzeden biraz bahsedebilirim. ilk olarak Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Yahya Coşkun ve Müzeler Dairesi Başkanı Bülent Gönültaş’ın da katılımıyla oturumlara geçildi
Müzeler Dairesi Başkanı Bülent Gönültaş
Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi, daha çok bilinen ismi ile Ulucanlar Cezaevi, 1925 ve 2006 yılları arasında Ankara’nın Altındağ ilçesi Ulucanlar semtinde faaliyet göstermiş. İlk olarak 1923 yılında askerî depo olarak hizmet vermek üzere inşa edilen bir bina içine kurulan yapı, 1925 yılında yapılan tadilatlar sonrasında cezaevi olarak kullanılmaya başlanmış. Cezaevi daha çok inşa edilip açılmasından bir yıl sonra başlayan idamlar ile biliniyor. İlk idamlar, 1926’da İskilipli Âtıf Hoca ve Ali Rıza Hoca’nın infazlarıyla gerçekleşirken, İzmir suikastı sonrası beş mahkûmun infazı, 68 Kuşağı’nın önde gelen ismi Deniz Gezmiş ve iki arkadaşının idamı da burada gerçekleştirilmiş. Burada kalan mahkumlar sebebiyle Türk siyasi ve edebî hayatında da önemli bir yere sahip olan cezaevinin restore edilerek müze ve kültür sanat merkezine dönüştürülmesi projesi ise Altındağ Belediyesi tarafından yürütülmüş. 2009 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları sonrasında müze 2011 yılında ziyarete açılmış.
Bu tarihi müzede 18 Ocak 2023 tarihinde düzenlenen Ankara Özel Müzeler Çalıştayı ilk olarak Altındağ Belediye Başkanı Asım Balcı’nın konuşması ile başladı. İçerisinde bulunduğumuz müzenin 2021-2022 verilerini paylaşan Balcı, 390.000 ziyaretçi ağırladıklarına ve böylesine büyük bir sayının müzenin tanıtılması için yeterli olmadığına ve daha fazla ziyaretçiye ulaşmayı hedeflediklerine değindi.
Emlak Daire Başkanı Fügen Karaman
Oturumun devamında Emlak Daire Başkanı Fügen Karaman 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu üzerine bilgilendirmelerde bulundu. Kütüphane, arşiv, müze, sanat galerisi, sinema, tiyatro, opera, konser ve benzeri kültürel ve sanatsal etkinliklerin yapıldığı, üretildiği veya sergilendiği mekânlarla bu alanlara yönelik özel araştırma, eğitim veya uygulama merkezlerinin yapımı, onarımı veya işletilmesine yönelik verilen teşviklere değindi.
Program rehberli müze gezisi ile devam etti. İlk olarak koğuşlar ve hücreler gezildi. Bu alanlardaki yaşanmışlıklar oldukça derin hisler ile günümüze kadar korunmuş. Hapishanede kalan kişilerin eşyaları diğer hapishanelerden müzeye bağışlanmış koleksiyonlarla birlikte sergi alanlarına yerleştirilmişler. Hilton hücresi, darağacı ve görüş odaları ise müzede beni oldukça derinden etkileyen alanlar. Mekanın hafızası adeta her bir taşta her bir detayda kendini gösteriyor.
Program konuşmacılarından Kaçakçılıkla Mücadele Eğitim ve Farkındalık Çalışmaları, Eğitim ve Farkındalık Şube Müdürü İbrahim Barış Sarıca ise yürüttükleri çalışmalara değindi. Halkın ve kamu kurum-kuruluş personelinin bilgilendirilmesiyle bu bilgiler ışığında denetimlerin sıklıkla yapılmasının sağlanmakta olduğundan bahseden Sarıca, ülkemize ait olan fakat farkı sebeplerle yurt içinde kayıtsız yer alan ya da yurt dışında bulunan sanat eserlerinin takip edilerek ülkemize tekrar kazandırılması ile ilgilendiklerini de anlattı.
Bir sonraki konuşmacı Turkish Museums Müze Tanıtım Çalışmaları Yayımlar Şube Müdürü Ayça Arslan ülkemizdeki müzeleri, oluşturulacak bir platformda bir araya getirerek sanal erişimin kolaylaşmasını ve müzelerin kendilerini daha rahat duyurabilecekleri bir alan yaratarak müzeler arası etkileşimin güçlü sağlanmasını hedeflediklerini paylaştı. Ayrıca ziyaretçiler tarafından yapılan yorum ve değerlendirmelerin takibini yapmak ve çözüm üretmek için müzelerde kullanılan CRM sistemine de değinen Arslan, bu sisteme dahil olan müzelerin sayfalarının güncellenmesinin ziyaretçi saatleri, bilet ücreti, kroki gibi bilgileriyle ziyaretçileri daha doğru yönlendirebileceğini anlattı.
Ankara Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürü Cengiz Özduygulu
Ankara Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürü Cengiz Özduygulu ise eser restorasyonu hakkında bilgilendirmelerde bulunurken, pasif koruma yöntemleri, saklama ve teşhir koşullarının bilinmesi gerekliliğinden bahsetti. Bozulan, yıpranan eserleri kurtarabilmek adına özel müzeler de gerektiğinde talep oluşturursa imkânları dâhilinde restorasyon konusunda yardımda bulunabileceklerini dile getirdi.
Çalıştayın son konuşmacısı Polis Müzesi Şube Müdürü Raşit Hakan Güneş oldu. Müzenin Türk Polis Teşkilatının tarihini, kültürünü kuruluşundan günümüze geçirdiği safhalarını, tarihi süreçteki gelişimini, değişimini yeni nesillere aktarmak ve halkla ilişkilerle kurumsal imajın güçlendirilmesine katkı sağlamak amacıyla açıldığından bahsetti. Aynı zamanda Avrupa Yılın Müzesi yarışmasına katılımlarına da değinen Güneş, bu yarışmada yeni açılmış olan Polis Müzesi’nin teknolojik ve müzecilik esasına dayanan temeller ile kurulduğuna değindi.
Müze Kumbaram Ekibi
Kaynakça
https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ankara/gezilecekyer/ulucanlar-cezaev-muzes
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ulucanlar_Cezaevi_Müzesi
http://polismuzesi.com
https://turkishmuseums.com/?langId=1
